Niezależnie od formy zatrudnienia każdy ma prawo do bezpiecznej pracy. Jeśli pracodawca lub inna odpowiedzialna osoba zlekceważyła przepisy BHP, poszkodowany może złożyć roszczenie. Trzeba pamiętać o terminach – najczęściej są to 3 lata od dnia wypadku. Przy chorobach zawodowych liczenie czasu może zacząć się od dnia rozpoznania problemu zdrowotnego.
Kiedy można ubiegać się o odszkodowanie po wypadku na budowie?
Roszczenie jest możliwe, gdy wypadek spowodowało zaniedbanie pracodawcy, głównego wykonawcy, innego podwykonawcy lub osoby odpowiedzialnej za bezpieczeństwo. Musi chodzić o naruszenie zasad BHP albo brak odpowiednich działań. Forma zatrudnienia nie ma tu decydującego znaczenia – dotyczy to również samozatrudnionych (self-employed) i osób pracujących bez umowy, choć wtedy analiza bywa bardziej złożona.
Ważne, by były dowody pokazujące, że do wypadku doszło z powodu błędów, których można było uniknąć. Pracodawca ma prawny obowiązek dbać o bezpieczeństwo pracy. Jeżeli tego nie zrobił, można zgłaszać roszczenie. Termin zwykle wynosi 3 lata od daty zdarzenia, ale warto działać szybko – świeże dowody i zeznania są najbardziej wiarygodne.
Jakie grupy zawodowe mogą starać się o odszkodowanie?
Na budowach w UK pracują osoby o różnych kwalifikacjach: kierownicy i inwestorzy, brygadziści, pracownicy na rusztowaniach, murarze, elektrycy, robotnicy ogólni, operatorzy dźwigów i kierowcy dostaw. Każdy z nich może żądać odszkodowania po wypadku, jeśli odpowiedzialna strona zaniedbała obowiązki BHP.
Najczęstsze formy współpracy to umowa o pracę oraz samozatrudnienie (self-employed). Nawet przy pracy bez formalnej umowy można dochodzić roszczeń, gdy firma zleciła zadanie, wskazała czas i miejsce pracy lub płaciła stawkę dzienną. Często to wystarcza, by traktować poszkodowanego jak pracownika na potrzeby odpowiedzialności za wypadek.
Najczęstsze przyczyny wypadków na budowie w Wielkiej Brytanii
Praca na budowie wiąże się z dużym ryzykiem. Co roku dochodzi do wielu obrażeń, a zdarzają się też wypadki śmiertelne. W roku 2022/23 życie straciło 45 osób pracujących w budownictwie lub przy pracach związanych z tą branżą. Mimo procedur nie da się całkowicie wyeliminować ryzyka, dlatego tak ważne są dobre praktyki BHP i odpowiedzialność po stronie firm.
Do wypadków dochodzi z wielu powodów: brak szkoleń, błędy organizacyjne, wadliwy sprzęt, złe zabezpieczenia czy zwykłe niedbalstwo. Znajomość najczęstszych przyczyn pomaga zapobiegać zdarzeniom i ułatwia prowadzenie spraw odszkodowawczych. Poniżej opis głównych zagrożeń na budowach w UK.
Upadki z wysokości
To jedne z najgroźniejszych zdarzeń na budowie. Skutkiem bywają złamania, urazy kręgosłupa i głowy. Powody to m.in. źle zamontowane lub niekontrolowane rusztowania, śliskie drabiny, brak barierek, niezabezpieczone otwory w stropach oraz praca na kruchych dachach bez odpowiedniej ochrony.
Pracodawcy i kierownicy muszą zapewnić bezpieczną pracę na wysokości: właściwe środki ochrony (np. uprzęże, siatki), poprawny montaż rusztowań i ich regularne kontrole. Brak tych działań często prowadzi do ciężkich wypadków.
Niesprawny sprzęt budowlany
Usterki narzędzi i maszyn to częsty powód obrażeń. Dotyczy to zarówno sprzętu ręcznego i drabin, jak i dźwigów, koparek czy betoniarek. Niewielka wada może być niebezpieczna i skończyć się uderzeniem, zmiażdżeniem lub awarią w trakcie pracy.
Firma powinna regularnie sprawdzać i serwisować sprzęt oraz wymieniać go, gdy to konieczne. Pracownicy muszą przechodzić szkolenia z obsługi urządzeń. Brak odpowiedniego sprzętu lub szkoleń często prowadzi do wypadków.
Rażące naruszenie zasad BHP
Ominięcie zasad BHP to jedna z głównych przyczyn zdarzeń. Typowe błędy to brak szkoleń, chaos w organizacji pracy, brak odzieży ochronnej, zła nawierzchnia, słabe oświetlenie czy nieuwaga innych pracowników.
W UK obowiązuje m.in. Ustawa o Bezpieczeństwie i Higienie Pracy z 1974 r. oraz Przepisy Budowlane (Design and Management) 2015. Pracodawca i kierownik mają prawny obowiązek dbać o bezpieczeństwo (duty of care). Jeżeli nie dopełnili obowiązków i doszło do wypadku, poszkodowany może żądać odszkodowania.
Kontakt z substancjami niebezpiecznymi
Na budowach występują pyły, chemikalia i azbest. Mogą one powodować choroby, także po latach. Skutkiem bywa astma, alergie, choroby płuc, a w przypadku azbestu również nowotwory.
Pracodawca powinien zapewnić odpowiednie środki ochrony osobistej (maski, rękawice, odzież) i szkolić w bezpiecznym obchodzeniu się z materiałami. Brak ochrony i szkoleń to poważny błąd, który może prowadzić do długotrwałych problemów zdrowotnych.
Zawalenie się konstrukcji i inne wypadki mechaniczne
Do najcięższych zdarzeń należą zawalenia, upadki ciężkich elementów czy błędy przy rozbiórkach. Skutkiem są często zmiażdżenia, urazy głowy i kręgosłupa, a czasem śmierć. Przyczyną bywają wady projektu, złe składowanie materiałów lub awarie maszyn.
Główny wykonawca, kierownik i pracodawcy muszą planować prace bezpiecznie, prowadzić regularne kontrole, oceny ryzyka i trzymać się przepisów. Dzięki temu można uniknąć najgorszych zdarzeń.
Rodzaje obrażeń i chorób zawodowych na budowie
Praca na budowie wiąże się z wieloma zagrożeniami, które mogą powodować różne urazy i choroby zawodowe. Część obrażeń widać od razu, inne pojawiają się po latach. Dobra wiedza o typowych urazach pomaga w diagnozie, leczeniu i dochodzeniu roszczeń.
Przy roszczeniach kluczowa jest dokumentacja medyczna. Każdy uraz, diagnoza, zabieg i wizyta u specjalisty powinny być dokładnie zapisane. Na tej podstawie biegli ocenią skalę szkody i wpływ na życie poszkodowanego, co ma bezpośredni wpływ na wysokość odszkodowania. Po wypadku lub przy podejrzeniu choroby zawodowej trzeba jak najszybciej zgłosić się do lekarza i opisać warunki pracy.
Najczęstsze urazy po wypadkach na budowie
Wypadki powodują szerokie spektrum obrażeń – od lekkich do bardzo poważnych. Częste są złamania nadgarstków, rąk i nóg po upadkach, potknięciach, poślizgnięciach lub uderzeniach przez maszyny. Takie urazy często wymagają długiej rehabilitacji i mogą mieć trwałe skutki.
Do tego dochodzą zmiażdżenia (np. przez maszyny lub spadające materiały), urazy szyi i pleców (np. po upadkach lub dźwiganiu), oparzenia po wybuchach i pożarach, a także urazy mózgu i kręgosłupa. Te ostatnie to jedne z najcięższych obrażeń, często zmieniające całe życie.
Czy można dochodzić odszkodowania za chorobę zawodową?
Tak. Choroba zawodowa rozwija się wskutek długotrwałej pracy w szkodliwych warunkach lub powtarzalnych czynności. Na budowach narażenie dotyczy m.in. pyłów, chemikaliów, hałasu, wibracji i dużych obciążeń fizycznych. Objawy mogą pojawić się dopiero po latach, ale wciąż można dochodzić roszczeń.
Typowe schorzenia to: azbestoza, astma przy pracy w zapylonym lub chemicznym środowisku, przepukliny po dźwiganiu, urazy stawów, nadgarstków i kolan, a także „white finger” (zaburzenia krążenia w palcach wywołane wibracjami). Jeśli pracodawca nie zapewnił ochrony, szkoleń lub sprzętu, można żądać odszkodowania. Trzeba zgłosić się do specjalisty i zebrać dokumentację medyczną opisującą warunki pracy – to podstawa roszczenia.
Obowiązki pracodawcy i kierownika budowy w zakresie bezpieczeństwa
Za bezpieczeństwo na budowie odpowiada kilka podmiotów, ale główną rolę mają pracodawca i kierownik budowy. Ich błędy mogą prowadzić do poważnych wypadków i konsekwencji prawnych.
W Wielkiej Brytanii istnieją szczegółowe przepisy chroniące pracowników. Przestrzeganie ich to obowiązek prawny. Firmy powinny aktywnie oceniać ryzyko, szkolić pracowników i zapewniać potrzebny sprzęt ochronny, aby ograniczyć liczbę wypadków i stworzyć bezpieczne miejsce pracy.
Kto odpowiada za zapewnienie bezpieczeństwa na placu budowy?
Największy ciężar spoczywa na pracodawcy i kierowniku budowy. Mają oni obowiązek dbać o bezpieczeństwo (duty of care) zgodnie z wytycznymi Health and Safety Executive oraz Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy.
Odpowiedzialność ponosi też klient lub właściciel obiektu, jeśli zlekceważył swoje obowiązki. Główny wykonawca odpowiada za ogólne bezpieczeństwo na podstawie przepisów CDM 2015. Każdy kontrahent i podwykonawca odpowiada za swoje zespoły i osoby obecne na budowie.
Jakie środki ochrony musi zapewnić pracodawca?
Firma musi wyposażyć pracowników w właściwe środki ochrony osobistej: kaski, gogle, rękawice, obuwie ochronne, uprzęże itd. To nie wszystko – trzeba też szkolić z ich używania i regularnie sprawdzać stan sprzętu.
Do obowiązków należy również przestrzeganie przepisów, m.in. Ustawy z 1974 r. i CDM 2015, stałe szkolenia BHP, monitorowanie zagrożeń, utrzymanie narzędzi w dobrym stanie oraz dopuszczanie do pracy osób z odpowiednimi uprawnieniami. Dobra organizacja pracy i bezpieczne środowisko to podstawa.
Czy pracodawca może uniknąć odpowiedzialności?
Bywa, że pracodawca próbuje przerzucić winę na pracownika albo wskazuje na brak etatu. Jeśli jednak przepisy nie były przestrzegane, a nie zapewniono ochrony lub szkoleń, odpowiedzialność zazwyczaj spoczywa na firmie.
Poszkodowany może żądać odszkodowania z polisy Employers’ Liability Insurance, którą każdy pracodawca w UK musi posiadać. Zgłoszenie roszczenia nie powinno pogorszyć relacji w pracy, a dyskryminacja jest niedopuszczalna. W razie problemów warto porozmawiać z prawnikiem prawa pracy. Nawet samozatrudniony, któremu firma zleca pracę, wyznacza godziny i miejsce lub płaci dzienną stawkę, często jest traktowany jak pracownik w sprawach o odpowiedzialność.
Jak zgłosić roszczenie o odszkodowanie za wypadek na budowie w UK?
Procedura może wydawać się trudna, zwłaszcza gdy odczuwasz ból i stres. Szybkie działanie i dobre zebranie dokumentów wyraźnie zwiększa szanse na powodzenie. Najlepiej działać krok po kroku.
Nie odkładaj decyzji – z czasem trudniej o dowody i świadków. Pomoc prawnika od wypadków na budowie jest bardzo cenna. Specjalista poprowadzi sprawę od zgłoszenia zdarzenia, przez zbieranie dowodów, aż po rozmowy z ubezpieczycielem lub postępowanie sądowe.
Co zrobić bezpośrednio po wypadku na budowie?
Najpierw zadbaj o zdrowie. Wezwij pomoc medyczną i udaj się do lekarza. Dokumentacja z badania to podstawa Twojej sprawy.
Zgłoś wypadek pracodawcy lub kierownikowi. Zadbaj o wpis do accident book. Zrób zdjęcia miejsca zdarzenia i przyczyny (np. rusztowanie, sprzęt, oświetlenie). Zapisz dane świadków. Zanotuj datę, godzinę, miejsce i okoliczności. Im więcej szczegółów, tym lepiej.
Jakie dokumenty i dowody są niezbędne?
Przydadzą się m.in.:
- Dokumentacja medyczna: raporty, wyniki badań, historia leczenia, recepty, rachunki za leczenie i rehabilitację; opis wpływu urazów na pracę i życie codzienne.
- Zgłoszenie wypadku: wpis w księdze wypadków, potwierdzenia i korespondencja z firmą.
- Zdjęcia i nagrania: miejsce zdarzenia, uszkodzony sprzęt, obrażenia; jeśli jest monitoring, poproś o zabezpieczenie nagrania.
- Zeznania świadków: dane kontaktowe i opisy zdarzenia.
- Dowody utraty zarobków: paski wypłat, umowy, zaświadczenia o niezdolności do pracy; przy samozatrudnieniu – dokumenty od księgowego.
- Rachunki i faktury: koszty dojazdów, leków, rehabilitacji, napraw lub wymiany zniszczonych rzeczy.
Im pełniejszy zestaw dowodów, tym silniejsza sprawa.
Jak wygląda proces dochodzenia odszkodowania krok po kroku?
Najczęściej przebiega tak:
- Bezpłatna konsultacja: rozmowa z prawnikiem od wypadków na budowie; wstępna ocena szans i plan działań.
- Zbieranie dowodów: dokumenty, zdjęcia, opinie ekspertów i lekarzy.
- Zgłoszenie roszczenia: oficjalne pismo do pracodawcy/wykonawcy i ich ubezpieczyciela z żądaniem uznania odpowiedzialności.
- Ustalenia i rozmowy ugodowe: własne dochodzenie po stronie pozwanej; jeśli przyznają odpowiedzialność, rozpoczynają się negocjacje; przy poważnych urazach możliwe zaliczki na leczenie i utracone dochody.
- Postępowanie sądowe (gdy konieczne): gdy brak porozumienia lub odmowa odpowiedzialności; wiele spraw kończy się jednak ugodą.
- Wypłata: po ugodzie lub wyroku otrzymujesz należne pieniądze.
Wiele kancelarii prowadzi sprawy na zasadzie „No Win, No Fee” – płacisz honorarium tylko po wygranej.
Ile czasu po wypadku można zgłosić roszczenie?
Standardowy termin to 3 lata od dnia wypadku. Przekroczenie go może zamknąć drogę do odszkodowania. Przy chorobach zawodowych liczenie terminu często zaczyna się od dnia, w którym dowiedziałeś się o chorobie.
Najlepiej zgłosić się jak najszybciej. Szybkie działania ułatwiają zdobycie nagrań z kamer, kontakt do świadków oraz pełnej dokumentacji medycznej. To zwykle przyspiesza pomoc i ewentualne płatności w trakcie leczenia.
Wysokość odszkodowania za wypadek na budowie
Nie ma jednej stałej kwoty. Wysokość zależy od wielu czynników i każda sprawa jest oceniana osobno. Odszkodowanie ma pokryć ból i cierpienie oraz wszystkie straty finansowe – obecne i przyszłe – wynikające z wypadku.
Wycena bywa skomplikowana i często wymaga opinii lekarzy i specjalistów finansowych. Celem prawników jest uzyskanie dla poszkodowanego jak najwyższej rozsądnej kwoty na podstawie dowodów i prognoz.
Od czego zależy kwota odszkodowania?
Najważniejsze są rodzaj i rozmiar uszczerbku na zdrowiu. Biegły medyczny oceni, jak poważne są obrażenia, czy możliwy jest pełny powrót do zdrowia i czy doszło do trwałej niepełnosprawności. Ważny jest też czas leczenia i ból, wpływ na codzienne życie i pracę, konieczność przekwalifikowania się oraz wiek poszkodowanego.
Czynniki wpływające na wysokość świadczeń
W grę wchodzą m.in.:
- koszty leczenia, operacji, rehabilitacji, leków, wizyt u specjalistów i sprzętu medycznego,
- utrata dochodów obecna i przyszła, w tym spadek zarobków po zmianie zawodu,
- koszty opieki i pomocy bliskich lub opiekunów,
- przystosowanie domu/mieszkania, zakup sprzętu i pojazdów,
- koszty dojazdów na leczenie oraz inne wydatki związane z wypadkiem.
Prawnicy wliczają zarówno poniesione koszty, jak i te, które pojawią się w przyszłości.
Przykładowe sumy odszkodowań
Zakres kwot jest szeroki.
Przy lżejszych urazach (np. złamanie palca, stłuczenia) może to być od kilku do kilkunastu tysięcy funtów.
Przy poważniejszych obrażeniach (np. złamania kończyn, operacje kręgosłupa, ciężkie oparzenia) – dziesiątki lub setki tysięcy funtów.
Przy najcięższych urazach (np. uszkodzenie mózgu, rdzenia kręgowego, amputacje, trwała i rozległa niepełnosprawność) odszkodowania sięgają nawet milionów funtów.
Duża część takich kwot pokrywa przyszłe leczenie, opiekę, rehabilitację i przystosowanie życia do nowych warunków.
Dodatkowe świadczenia i wsparcie po wypadku na budowie w UK
Poza odszkodowaniem możesz skorzystać z pomocy państwa. Chodzi o zasiłki i wsparcie finansowe na czas niezdolności do pracy. Poniżej najważniejsze świadczenia.
Czy przysługuje zasiłek po wypadku przy pracy?
Tak. Pracownik może mieć prawo do Statutory Sick Pay (SSP) – ustawowego zasiłku chorobowego wypłacanego przez pracodawcę. Przysługuje przy zarobkach co najmniej 123 funty tygodniowo i chorobie trwającej ponad 3 dni z rzędu. Stawka wynosi 109.40 funtów tygodniowo, do 28 tygodni.
Jeśli wypadek spowodował chorobę lub niepełnosprawność, można ubiegać się o Industrial Injuries Disablement Benefit (IIDB). Obejmuje ponad 70 chorób zawodowych (np. astma, ubytek słuchu, choroby po kontakcie z azbestem). Wysokość zależy od stopnia niepełnosprawności i jest oceniana indywidualnie. Dotyczy zdarzeń w Anglii, Walii i Szkocji.
Jakie są uprawnienia do świadczeń społecznych w Wielkiej Brytanii?
Osoby, które nie mogą pracować po wypadku, mogą starać się o Universal Credit – zasiłek na bieżące utrzymanie. Warunki obejmują m.in. zamieszkanie w UK (także status settled lub pre-settled), wiek 18+ (przed wiekiem emerytalnym) oraz majątek do 16 000 funtów (oszczędności/inwestycje). Zasiłek wypłacany jest co miesiąc, a jego wysokość zależy od wieku, sytuacji rodzinnej i innych dochodów.
Dla ułatwienia, zestawienie głównych świadczeń:
| Świadczenie | Kto może dostać | Stawka / okres | Uwagi |
|---|---|---|---|
| SSP | Pracownicy zarabiający min. £123/tyg., niezdolni do pracy >3 dni | £109.40 tygodniowo, do 28 tygodni | Wypłaca pracodawca |
| IIDB | Osoby z chorobą/niepełnosprawnością po wypadku przy pracy | Zależnie od stopnia niepełnosprawności | Dotyczy m.in. astmy, utraty słuchu, chorób po azbeście |
| Universal Credit | Osoby z niskimi dochodami/bez pracy, mieszkające w UK | Miesięczna wypłata; kwota zależna od sytuacji | Limit oszczędności do £16 000 |
System bywa złożony. W razie wątpliwości warto skorzystać z pomocy doradców lub kancelarii. W trakcie sprawy o odszkodowanie prawnik może też wnioskować o zaliczki na leczenie i bieżące wydatki.
Najczęściej zadawane pytania dotyczące odszkodowań za wypadek na budowie w UK
Wypadek na budowie rodzi wiele pytań: czy przysługuje odszkodowanie, jak długo potrwa sprawa, co w razie utraty pracy. Poniżej odpowiedzi na najczęstsze z nich.
Pamiętaj, że każda sytuacja jest inna. Rozmowa z prawnikiem od odszkodowań pomoże dobrać najlepsze rozwiązanie w Twojej sprawie.
Czy cudzoziemiec może starać się o odszkodowanie?
Tak. Obywatele Polski i innych krajów mogą domagać się odszkodowania za wypadek w Anglii, Walii lub Szkocji. Obywatelstwo i status imigracyjny (np. settled lub pre-settled) nie blokują roszczeń, jeśli winę ponosi pracodawca lub inna odpowiedzialna strona.
Jeśli wróciłeś do Polski, nadal możesz prowadzić sprawę. Kontakt z kancelarią odbywa się mailowo, telefonicznie lub przez wideorozmowy. Zwykle wymagane jest badanie lekarskie w Anglii, a rzadko – obecność na rozprawie. Wiele kancelarii pomaga po polsku i organizuje tłumaczenia dokumentów.
Ile trwa postępowanie odszkodowawcze?
To zależy od tego, czy strona pozwana uzna odpowiedzialność i jak ciężkie są obrażenia. Gdy odpowiedzialność jest przyjęta szybko, sprawa bywa zamknięta w niecały rok.
Jeśli odpowiedzialność jest kwestionowana, postępowanie trwa dłużej. Przy poważnych urazach wymagających długiego leczenia może to potrwać 3-4 lata, bo trzeba dokładnie policzyć przyszłe straty i potrzeby. Większość spraw kończy się ugodą bez rozprawy, zwłaszcza gdy działania zaczynają się szybko.
Czy utrata pracy wpływa na prawo do odszkodowania?
Nie. Możesz złożyć roszczenie, nawet jeśli już nie pracujesz u tego pracodawcy, o ile wypadek zdarzył się w ciągu ostatnich 3 lat. Roszczenie trafia do ubezpieczyciela pracodawcy, który ma obowiązkową polisę od odpowiedzialności wobec pracowników.
Złożenie roszczenia nie powinno powodować gorszego traktowania. W razie problemów skontaktuj się z prawnikiem prawa pracy. Utrata pracy wpływa na wyliczenie odszkodowania za utracone dochody – bieżące i przyszłe – i zostanie uwzględniona w kalkulacji wypłaty.